یـادگیری خواندن و نوشتن زبان کوردی

معرفی الفبای زبان کردی:

زبان کردی بر اساس دو رسم الخط آرامـی و لاتین نوشته مـی شود . پس درون حال حاضر زبان کردی دو نوع الفبا دارد کـه ما بـه بررسی رسم الخط آرامـی مـیپردازیم.

الفبای زبان کردی بر اساس رسم الخط ئارامـی از 29حرف بی صدا و 8 حرف صدادار تشکیل مـی یـابد .

حروف بی صدا و صدادار :

1 - حروف بی صدا : حروفی کـه همـیشـه کلمـه با آنـها آغاز مـی شود و معمولا درون ان لبها بـه هم برخورد مـیکنند .

2 – حروف صدادار : حروفی کـه هیچ گاه کلمـه با آنـها آغاز نمـی شود و معمولا درون ان لبها بـه هم برخورد نمـی کنند .

..........حروف بی صدا.......... لباس کوردی سورانی :

  ئــ / ب / پ / ت / ج / چ / ح / خ / د / ر / ڕ/ ز / ژ / س / ش / ع / غ 

  / ف / ڤ / ق / ک / گ / ل / ڵ / م / ن / و / هــ / ی

.........حروف صدا دار.......... لباس کوردی سورانی :

ــا  /  و  /  وو  /  ــیــ    ـــی /  ــه  / ـێـ  ـێ /  ـۆ 

تفاوتهای اولیـه با زبان فارسی :

 1 - درون زبان کردی:

   به منظور حروف ( ت/ ط ) تنـها از حرف ( ت ) استفاده مـی شود.

   به منظور حروف ( ث / س / ص ) تنـها از حرف ( س ) استفاده مـی شود.

   به منظور حروف ( ذ / ز/ ظ / ض ) تنـها از حرف ( ز ) استفاده مـی شود.

استفاده مـی شود . بعد در زبان کردی :

                          ت/ ط   >>>>>>>>>>>>>  ت

                      ث/س/ص >>>>>>>>>>>  س

                      ذ /ز /ظ /ض >>>>>>>>>>>   ز

 2 – نوشتار زبان کردی متفاوت از زبان فارسی ، لباس کوردی سورانی بر اساس گفتار شکل مـی گیرد. به منظور مثال درون فارسی  کلمـه () کـه از (خ+و+ا+هـ+َ+ر) تشکیل شده است  () نوشته اما (خاهر) خوانده مـی شود درون صورتی کـه در کردی هر طور نوشته شود همانطور نیز خوانده مـی شود و برعکه یکی از ویژگی های عالی زبان کردی است.

 3 – درون فارسی تعدادی از حروف صدادار نوشته نمـی شوند اما تلفظ مـی گردند مانند حروف صدادار َ فتحه /  ِکسره  /  ُ  ضمـه در صورتی که  در زبان کردی  صداها نیز بـه حرف تبدیل مـی شوند .

درزبان کردی حرفی وجود ندارد کـه نوشته شود اما خوانده نشود به عبارت ساده تر نوشتار براساس گفتار شکل مـیگیرد.مثلا جمله فارسی (من خیلی گشنـه هستم) را با الفبای کردی بـه این صورت مـینویسیم (مـه‌ن خێیلی گۆشنێ هه‌سته‌م)

1 -  صدای  (  َ  فتحه )  

این صدا را درون کردی بصورت حرف (  ــه / ه ) نوشته مـی شود.

در زبان فارسی صدای فتحه تلفظ مـی شود اما روی کلمـه اعراب گذاری نمـی شود اما درون زبان کردی هم تلفظ مـی شود و هم نوشته مـی شود .

   فارسی                                       کردی

 سرد  (س+َ+ر+د)   >>>>  سەرد (س+ـه+ر+د)                     

 درد  (د+َ+ر+د)        >>>>   دەرد (د+ه+ر+د)              

 زهر  (ز+َ+هـ+ر)     >>>>  زەهر (ز+ه+هــ+ر)

مشاهده مـی گردد کـه صدای فتحه ( َ ) تبدیل بـه شکل نوشتاری ( ه / ــه ) شده هست .

سبد(سه‌به‌د)-  مملكت(مه‌ملێكه‌ت)-  آرش(ئاره‌ش)-  اسب(ئه‌سب)

مثالهای کردی (خەم- خەفەت- دەگمەن- فەرهەنگ– مەهەستی)

2 – صدای (  ِره )

این صدا را درون کردی بصورت (  ـێـ / ــێ ) مـی نویسند .

در زبان فارسی صدایره تلفظ مـی شود اما روی کلمـه اعراب گذاری نمـی شود اما درون زبان کردی هم تلفظ مـی شود و هم نوشته مـی شود .

    فارسی                                                کردی

  زرشک(ز+ِ+ر+ِ+ش+ک)     >> زێرێشک  (ز+ـێـ+ر+ـێـ+ش+ک)

  بهشت(ب+ِ+هــ+ِ+ش+ت) >> بێهێشت  (ب+ـێـ+هــ+ـێـ+ش+ت) 

   درز (د+ِ+ر+ز)                    >> دێرز (د+ـێـ+ر+ز)

مشاهده مـی گردد کـه صدای( ِکسره)  تبدیل بـه شکل نوشتاری ( ـێـ / ــێ ) شده است.

دفاع (دێفاع)---بهنام (بِێهنام)---كلاس (کێلاس)---انسان (ئێنسان)

مثالهای کردی (دێ - سێ - خێر - شێت – تێر)

3  - صدای ( ُ  ضمـه ):

این صدا را درون کردی بصورت (  ـۆ / ۆ ) مـی نویسند .

در زبان فارسی صدای ضمـه تلفظ مـی شود اما روی کلمـه اعراب گذاری نمـی شود اما درون زبان کردی هم تلفظ مـی شود و هم نوشته مـی شود .

   فارسی                                       کردی

   لرد  (ل+ُ+ر+د)           >>>>  لۆرد (ل+ـۆ+ر+د)

   پشت  (پ+ُ+ش+ت)  >>>>   پۆشت (پ+ـۆ+ش+ت)

   برد  (ب+ُ+ر+د)          >>>>  بۆرد (ب+ـۆ+ر+د)

 مشاهده مـیگردد کـه صدای ( ُ ضمـه) تبدیل بـه شکل نوشتاری ( ـۆ / ۆ ) شده است.

 استخوان (ئۆستۆخان)---عصاره (عۆسارێ)---مسلمان(مۆسه‌لمان)

مثالهای کردی( زۆر- بۆر -نۆ -- بۆنمۆن)

4 -  صدای (ــوو / وو ) .....( صدای اوی کشیده )

(مانند حرف "واو" درکلمـه "مو") این صدا را درکردی بصورت ( ــوو / وو ) مـینویسند.

در زبان فارسی نیز این صدا هم تلفظ مـی شود و هم نوشته مـی شود اما با این تفاوت کـه در زبان فارسی به منظور صدای ( اوی کشیده ) هم از " و " استفاده مـی شود  .  

در فارسی هم به منظور (و) کوتاه مثل (شوک) و هم به منظور (و) بلند (وو کردی) مثل (تووران) تنـها از حرف (و) استفاده شده هست اما درون کردی این دو بعنوان دو حرف جدا بکار مـیروند.   ( جووتیـار - تووران )---( بولبول - سوخمـه )

مثالهای زیر از و بلند ( وو ) هستند.

   فارسی                           کردی

  رود (ر+و+د)     >>>  روود   (ر+وو+د)

  شور (ش+و+ر) >>> شوور  (ش+وو+ر)

  نور (ن+و+ر)     >>> شوور  (ن+وو+ر)

  مثالهای کردی (لووت – توور – جووت – پووت – بوون)

    ........حرف ( ئــ )........ :

تقریبا معادل همزه ( ء ) درون فارسی هست .در زبان کُردی بصورت بسیـار خفیف ادا مـی شود و همـیشـه درون ابتدای کلمات کاربرد دارد . همچنین بـه تمامـی مصوت ها هم مـی چسبد .

در زبان کردی هیچ کلمـه ای با الف شروع نمـیشود بلکه باهمزه (ئـ) شروع مـی شود

 (ئـ+ـا): لباس کوردی سورانی آزاد(ئازاد)...آوات(ئاوات)...آگر(ئاگر)...آش(ئاش)...آکام(ئاکام)

 (ئـ+ـه): اسب(ئه‌سب)....اردلان(ئەردەڵان)....ابر(ئه‌بر)

(ئـ+ـێـ):انسان(ئێنسان)...استغفار(ئێستێغفار)...اصفهان(ئێسفه‌هان)

(ئـ+ـۆ): استخوان(ئۆستۆخان)...امـید(ئۆمـید)...اسطوره(ئۆستوورێ)

 (ئـ+ـوو): اوستا(ئووستا)

 (ئـ+ـیـ): ایمان(ئیمان)...ایلام(ئیلام)...ایران(ئیران)

(ئـ+بزرۆکه): ئسپار ، ئستران

مثالهای کردی(ئێوارە،ئێرە،ئێوە،ئێستا،ئێسک،ئۆخەی،ئۆغر،ئۆقرە،ئیتر)

  ........حرف ( ڕ )........ :  

تلفظ این حرف معمولا به منظور غیر کردها بسیـار سخت هست .زیرا این حرف درون زبان فارسی وجود نداردو بصورت (ڕ) کلفت تلفظ مـیشود. برای تلفظ صحیح باید زبان کمـی عقب تر از دندانـها قرار گیرد و بخشی از نوک زبان با پشت دندانـهای بالا بچسبد . این حرف مشدد و ادامـه دار تلفظ مـی شود .

 از لحاظ نوشتاری نشانـه ی (۷) هفت کوچک درون زیر ( ر ) بصورت (  ڕ ) قرار مـیگیرد کـه برای جدا سازی این حرف از حرف " ر " کـه نازک تر تلفظ مـی شود  لازم هست .

 نکته بسیـار مـهم : چون درون زبان کردی هیچ کلمـه ایی با "ر" نازک شروع نمـی شود هرگاه کلمـه ایی با حرف "ر" شروع شود حتما آوای ( ڕ ) را دارد معمولا درون ابتدای کلمـه نشانـه (۷) را قرار نمـی دهند اما اگر "ڕ" بزرگ درون وسط یـا آخر کلمـه بکار برود حتما حتما بصورت  (‌ ــڕ / ڕ ) نوشته شود . و علامت "۷" درون زیر حرف (ر) هست نـه بالای آن یصورت ( ڕ) پس حتما هرگاه درون اول جمله بود "ڕ" هست اما درون وسط جمله شاید "ر" شاید "ڕ" باشد.

 حرف ( ر ): باران، کاروان ، شار ، دار ، سەربەرز

  حرف ( ڕ ):  ڕێوی ، ڕەش ، ڕزگار ، مەڕ

      ........حرف ( ڤ : ڤـ  ـڤـ  ـڤ  ڤ )........ : 

 تلفظ این حرف دقیقا مانند تلفظ حرف ( وی=V  ) درون انگلیسی مـی باشد . فارس زبانـها نیز حرف ( و ) درون ابتدای کلمات را بـه همـین صورت تلفظ مـی کنند مانند تلفظ ( و ) درون کلمـه (ورود) .

تلفط  حرف (ڤ) مترادف حرفی بین ( و – ف ) مـی باشد.

الان حرف V انگلیسی را تلفظ کنید..این همان  ( ڤ : ڤـ  ـڤـ  ـڤ  ڤ ) است.

واتیکان(ڤاتیكان)...ورود(ڤۆرود)...ولی(ڤه‌لی)...(view=ڤیو)...(move=موڤ)

  مثالهای کردی  ( تاڤگه‌- مرۆڤ -  ئەڤین- ئەڤیندار – هەڤاڵ)

                  ........حرف ( ڵ )........ :

شاید سخت ترین حرف به منظور تلفظ همـین حرف باشد . این حرف هم درون بیش از ۹۹ درصد زبانـهای دنیـا وجود دارد اما درون زبان فارسی وجود ندارد.برای تلفظ آن بخش بیشتر از زبان نسبت بـه تلفظ حرف ( ل ) زبان بـه سقف دهان مـی چسبد و کمـی پایین تر از نوک زبان نیز بـه دو طرف  داخل دهان نزدیک مـی شوند . همچنین به منظور جداسازی از حرف ( ل ) کـه نازک تلفظ مـی شود روی این حرف نشانـه (۷)هفت کوچک قرار مـی گیرد . 

نویسه ( ل ): ...لاله (لالێ).....لابد (لابۆد).....لشکر(له‌شكه‌ر)

نویسه ( ڵ ): ....(able=ئێی بڵ)...(handle=هه‌ندڵ)...(apple=ئه‌پڵ)

مثالهای کردی( لووس ، لۆکە ، پشیلە)..(ئاڵۆز ، كه‌ڵ ، شەتڵ ، چەقه‌ڵ)

هیچ کلمـه ایی در زبان کُردی با آوای( ل غلیظ یـا ڵ ) آغاز نمـی گردد و اگر کلمـه ایی با (ل)شروع شود حتما (ل  نازک) است  ، کـه در ابتدای آن کلمـه استفاده شده است .

1-تمام کلماتی کـه درکردی با "ل" شروع مـیشود حتما " ل " کوچک است.

2-تمام کلماتی کـه درکردی با "ر" شروع مـیشود حتما  " ڕ " بزرگ است.

در زبان کردی حروف تلفظ( ح / ع / غ / ق / و ) کاملا مشخص و بارز هست و مـی توان گفت شبیـه عربی تلفظ مـیشود.

اگر بخواهیم جملات زیر را بـه کردی بنویسیم بـه شکل زیر مـیشود.

(ستاره های آسمان بزرگ و دور هستند

سێتارێ هایێ ئاسمان بۆزۆرگ ڤە دوور هەستەند.)

(رنگ کفشت خیلی قشنگه

رەنگێ کەفشێت خێیلی قەشەنگێ)

......................................................

.....ضمایر مستقل = ڕێناوه‌ سه‌ربه‌خۆكان.....

شخص/ كه‌س.....مفرد/ تاک.....جمع/ كۆ

اول/ یـه‌كه‌م.........من/ من........ما/ ئێمـه

دوم/ دووه‌م...........تو/ تۆ.......شما/ ئێوه

سوم/ سێیـه‌م..........او/ ئه‌و......آنـها/ ئه‌وان

.....حالت نكره یـا نامعلوم: مقایسه فارسی با كردی.....

هرگاه بخواهیم کـه در زبان کردی اسمـی را نکره کنیم بـه آخر آن نشانـه ( ێ ) یـا ( ـێك) را اضافه مـیکنیم و اگر اسم بـه حروف صدادار ختم شود بـه أخرش نشانـه ( ـیـه‌ك) مـی افزاییم.

 شخص = كه‌س...(یك شخص – شخصی)>>( كه‌سێك ــ كه‌سێ )

  كتاب = كتێب...(یك كتاب – كتابی)>>>( كتێبێك ــ كتێبێ)

  مرد = پیـاو...(یك مرد – مردی)>>>( پیـاوێك ــ پیـاوێ)

چراغ = چرا...( یك چراغ ــ چراغی)>>>( چرایـه‌ك )

(من یك كتاب مـیخوام= كتێبێكم ده‌وێ)_( تو یك كتاب مـیخوای= كتێبێكت ده‌وێ)

(او یك كتاب= كتێبێكی)_(ما یك كتاب= كتێبێكمان)

 (شما یك كتاب= كتێبێكتان)_(انـها یك كتاب= كتێبێكیـان)

.............................................................................................................

در زبان کردی برخلاف فارسی ضمایر متصل درون دو حالت معرفه و نکره تفاوت دارند.

ضمایر متصل (درحالت نکره کردی) = ڕێناوه‌ لكاوه‌كان له‌ دۆخی نـه‌ناسراو

اوّل شخص مفرد= اسم+( -َ م)،مانند لباسم---در کردی=اسم+(م)...لباسم

دوم شخص مفرد=اسم+(-َ ت)،مانند لباست---در کردی=اسم+(ت)..لباست

سوم شخص مفرد=اسم+(-َش)،مانند لباسش---در کردی=اسم+(ی)-لباسی

اوّل شخص جمع=اسم+(-ِمان)،مانند لباسمان---در کردی=اسم+(مان)-لباسمان

دوم شخص جمع=اسم+(-ِتان)،مانند لباستان---در کردی=اسم+(تان)-لباستان

سوم شخص جمع=اسم+(-ِشان)،مانند لباسشان---درکردی=اسم+(یـان)-لباسیـان

وضعیت بالا درون زبان فارسی هم درون حال نکره(ناشناس) هم درون حال معرفه یکسان هست ام درون زبان کردی درون صورت معرفه(شناس) بـه صورت زیر است.

.......طریقه معرفه اسم ها درون زبان کردی.......:

۱-اسمـی کـه به حروف بیصدا ختم شده هست + ( ـه‌كه‌)

سیب = سێو + ـه‌كه‌ ( سێوه‌كه‌ : سیب معلوم و مشخص)

پیراهن = كراس + ـه‌كه‌ ( كراسه‌كه‌ : پیراهن معلوم و مشخص)

گل = گوڵ + ـه‌كه‌ ( گوڵه‌كه‌ : گل معلوم و مشخص )

۲- اسمـی كه بـه حروف صدادار ( ا ، ه) ختم شده‌ باشد + ( كه‌)

عكس = وێنـه‌ + كه‌ ( وێنـه‌كه‌ : عكس معلوم و مشخص)

در = ده‌رگا + كه‌ ( ده‌رگاكه‌ : درون معلوم و مشخص)

كفشدوزك = شـه‌مامـه‌ + كه‌ (شـه‌مامـه‌كه‌ : كفشدوزك معلوم و مشخص)

چراغ = چرا + كه‌ (چراكه : چراغ معلوم و مشخص)

۳-اسمـی كه بـه حروف صدادار ( ی - ێ) ختم شده‌ باشد + ( یـه‌‌كه‌)

 چشمـه = كانی + ـه‌كه‌ ( كانییـه‌كه‌ : ماهی معلوم و مشخص)

هندوانـه‌ = شوتی + ـه‌كه‌ ( شوتییـه‌كه‌: هندوانـه‌ معلوم و مشخص)

روستا = دێ + ـه‌كه‌ ( دێیـه‌كه‌: روستای معلوم و مشخص)

نمك = خوێ + ـه‌كه‌ ( خوێیـه‌كه‌: معلوم و مشخص)

ضمایر متصل (درحالت معرفه کردی) = ڕێناوه‌ لكاوه‌كان له‌ دۆخی ناسراو

اوّل شخص مفرد= اسم+ ( ــه‌كه‌م)...لباسه‌كه‌م (لباس من-معلوم)

دوم شخص مفرد= اسم+ ( ــه‌كه‌ت)...لباسه‌كه‌ت (لباس تو- معلوم)

سوم شخص مفرد= اسم+ (ــه‌كه‌ی)...لباسه‌كه‌ی (لباس او- معلوم)

اوّل شخص جمع = اسم+ ( ــه‌كه‌‌مان)...لباسه‌كه‌مان (لباس ما- معلوم)

دوم شخص جمع = اسم+ ( ــه‌كه‌تان)...لباسه‌كه‌تان (لباس شما- معلوم)

سوم شخص جمع= اسم+ ( ــه‌كه‌یـان)...لباسه‌كه‌یـان (لباس انـها- معلوم)

 

         ..........طریقه جمع اسم درون زبان کردی.........:

۱-اسم معرفه باشد یـا  اسم بـه حروف بیصدا ختم شده‌ هست +( ـان )مثلا:

(خانـه مشخص و معلوم=ماڵه‌كه‌...خانـه‌ ها=ماڵه‌كان)

(درخت مشخص و معلوم=داره‌كه‌...درخت ها=داره‌كان)

(كتاب مشخص و معلوم=كتێبه‌كه‌...كتابها=كتێبه‌كان)

(پروانـه ‌مشخص و معلوم=په‌پوله‌كه‌...پروانـه‌ها=په‌پوله‌كان)‌

 پسر= كوڕ +ان:كوڕان (پسرها) ---مرد = پیـاو +ان:پیـاوان(مردها)

سنگ= به‌رد+ان:به‌ردان (سنگها)--=كچ+ان:كچان (ها)

سال= ساڵ+ان: ساڵـان (سالها)---روز=ڕۆژ+ان: ڕۆژان (روزها)

۲-اسمـی کـه به حروف صدادار ( ا ،ۆ ، ێ، ی) ختم شده‌ + ( ـیـان)

ماهی = ماسی + ـیـان : ماسییـان (ماهی ها)

برادر = برا + ـیـان : برایـان (برادر ها)

عقاب = هه‌ڵۆ + ـیـان : هه‌ڵۆیـان (عقاب ها)

روستا = دێ + ـیـان : دێیـان ( روستاها)

3- اسم + (گه‌ل)...بیشتر درون نوار جغرافیـایی (سقز-سنندج-جوانرود)

(=كچ یـا كه‌نیشك+ گه‌ل: كه‌نیشكگه‌ل: ها)

(بچه=مناڵ+ گه‌ل: منالگه‌ل: بچه‌ها)

(پسر=كوڕ+ گه‌ل=كوڕگه‌ل: پسران)

.......( بهم = پێم ---------- بـه من = وه‌ من)

......( بهت = پێت ------------ بـه تو = وه‌ تۆ)

......( بهش = پێی ---------- به‌ او = وه‌ ئه‌و)

( بهمان،بهمون = پێمان --------به‌ ما = وه‌ ئێمـه‌)

( بهتان،بهتون = پێتان --------- بـه شما = وه‌ ئێوه‌)

(بهشان،بهشون = پێیـان --------- به‌ انـها = وه‌ ئه‌وان)

 

(...این= ئه‌مـه‌... آن= ئه‌وه... اینـها= ئه‌مانـه‌... آنـها= ئه‌وانـه‌

اینـهاشون= ئه‌مانیـانـه‌........اونـهاشون= ئه‌وانیـانـه

اینـهایی كه= ئه‌مانـه‌ وا..... اونـهایی كه= ئه‌وانـه‌ وا...)

 

(...اینجا= ئێره‌، ئه‌یرا.....دراینجا= له‌ ئه‌یرا، لێره، له‌ئه‌یرانـه‌‌

اونجا= ئه‌وێ، ئه‌وێنـه‌.....در اونجا= له‌ ئه‌وێ، له‌وێ، له‌وێنـه

اینطور،آنطور،اینجور،آنجور= ئاوا، ئاواینـه‌...)

 

(...خودم=خۆم.......خودت=خۆت.......خودش=خۆی

خودمان=خۆمان...خودتان=خۆتان...خودشان=خۆیـان...)

 

(...من هم= منیش.....تو هم= تۆیش.....او هم= ئه‌ویش

ما هم= ئێمـه‌یش.....شما هم= ئێوه‌یش.....اونـها هم= ئه‌وانیش...)

 

...قید زمان درون زبان كردی = ئاوه‌ڵكاری كات له‌ زمانی كوردی...

(هم اكنون،الان= ئێستا)_(بعدا= دوایی)_(قبل= پێش)_(بعد= پاش)

(فردا= سبه‌ی، سبه‌ینێ، سۆحا)_(امروز= ئیمڕۆ)_(دیروز= دوێنێ، دوێكه)‌

(صبح= به‌یـانی)_(ظهر=نیوه‌ڕۆ)_(بعدازظهر=دوانیوەڕۆ)_(شب= شـه‌و)

(عصر=ئێوارە)ـ(چند روزدیگر= چه‌ن ڕۆژی تر)_(به‌ این زودی ها= به‌م زووانـه)‌

(امسال=ئیمساڵ)_(پارسال=پاڕه‌كه‌، ساڵی پار)_(سال دیگر=ساڵێكی تر)

(از گذشته=له‌مێژه‌)_(قبلا= ئه‌وساكان)_(ازون موقع=له‌وساوه‌،له‌وكاته‌وه‌)

‌‌‌(درحالی كه= له‌كاتێكدا)_(پس از،بعد از= له‌ پاش، دوای ئه‌وه‌)

(وقت= كات)_( لحظه= سات)_(دوران= سه‌رده‌م)

 

قید مكان درون زبان كوردی = ئاوه‌ڵكاری شوێن له‌ زمانی كوردی

( بالا= سه‌ر-بان)_(پایین= خوار)_(زیر= ژێر)_(قبل= پێش)_(بعد= پاش)

(اینجا= ئێره‌، ئه‌یرا)_(دراینجا= له‌ ئه‌یرا، لێره)_(دركنار= له‌ ته‌نیشت)‌

(اونجا= ئه‌وێ، ئه‌وێنـه)_(در اونجا= له‌ ئه‌وێ، له‌وێ، له‌وێنـه)

(در برابر= له‌به‌رامبه‌ر)_(بین، درمـیان= نێوان، له‌نێوان)

(اطراف= ده‌وروبه‌ر)_(بدون= بێ)_(خارج،خارج از=ده‌ر،له‌ ده‌ره‌وه‌ی)

(داخل،در داخل=ناو،له‌ناوی)_(كنار= ته‌نیشت، پال)

 

قید کمـیت درون زبان کردی = ئاوه‌ڵكاری چه‌ندێتی له‌ زمانی كوردی

(خیلی، زیـاد= زۆر، گه‌لێ، فره)_(كم= كه‌م، نـه‌ختێ)_(یـه‌ ذره= تیسكێ)

(مبلغی، مقداری= بڕێك)_(تعدادی= هه‌ندێك)_(قسمتی= به‌شێك)

 

قید كیفیت درون زبان كردی = ئاوه‌ڵكاری چۆنیـه‌تی له‌ زمانی كوردی

(خوب/ به خوبی= باش، چاک، خاس/ به باشی، به‌چاکی، به‌خاسی)

(عصبانی/ باعصبانیت= تووڕه‌/ به‌ تووڕه‌یی)

(عاقل/ عاقلانـه =ژیر/ ژیرانـه)_(عجله/باعجله=په‌له‌/ به‌ په‌له‌)

 

(همـه‌= هه‌موو،گشت)_(همـه‌ی= هه‌مووی،گشتی)_(چیز= شت،هین)

(بد= گه‌ن،خراپ)_(زیبا= جوان)_(به‌ شدت= به‌ توندی)_ (مثل مرد= پیـاوانـه‌)

 

(كدامـیك=كامـیان)_(اما= به‌ڵام)_(اگر= ئه‌گه‌ر،ئه‌ر)_(با= له‌گه‌ڵ، ته‌كی)

(متاسفانـه= به‌ داخه‌وه)_(چطور= چۆن)_(برای= بۆ)_(از= له‌) ‌

 

(از طریق=له‌ڕێگای)_(به‌ علت= به‌هۆی)_(درمورد، درباره = سه‌باره‌ت به‌)

(دوباره= دیسان)_(یك دفعه= یـه‌ك جار، جارێك)_(همچنین،همـینطور= هه‌روه‌ها)

 

(علاوه‌ بر=سه‌ره‌ڕای/علاوه‌براین= سه‌ره‌ڕای ئه‌مـه‌)_(همانطور = هه‌روه‌ك)

(تنـها= ته‌نیـا، به‌س)_(اینقدر= ئه‌وه‌نده‌)_(دیگر=ئیتر)_(هرگز،اصلا= قه‌ت)

 

(بخاطراینکه=له‌به‌رئه‌وه‌ی)_(به‌جز،غیر از=بێجگه‌ له‌، جگه‌له‌، جیـا له‌)

(چقدر=چه‌نێ، چه‌نێك)_(حتی= ته‌نانـه‌ت)_(مطمئنا= به‌دڵنیـاییـه‌وه‌)

.....احوالپرسی های معمولی روزانـه بـه زبان کردی.....

سلام خوش آمدی, بفرما.............سڵاو خۆش هاتی, فه‌رموو

وقتت بـه خیر رفیق............................ئه‌م كاته‌ت باش هاوڕێ

وقتت بخیر, برادرم, چطوری؟...........ده‌مباش, براكه‌م, چۆنی

اوضاع و احوالت چطوره؟.................ده‌نگوباست چۆنـه‌؟

پیدات نیست؟ كجایی؟..................دیـارت نیـه؟ له‌ كوێی؟‌

مشغول چه کاری هستی؟..........سه‌رقاڵی چ ئیشێكی؟

داری چکار مـیکنی؟........................خه‌ریكی چی ئه‌كه‌ی؟

واقعا خسته نباشی.......................به‌راستی ماندوو نـه‌بی

(خوب),(بد) .................................... (خاس,باش,چاک),(گه‌ن,خراپ)

خیلی ممنون, همچنین.....................زۆر سپاس, هه‌روه‌ها

خوبی از خودته, خیلی مردی..............خاسی له‌ خۆته‌, زۆر پیـاوی

‌پدر و مادرت خوبن؟سلامتن؟..............دایك و باوكت چاكن؟ساقن؟

 تنت سلامت باشـه‌,چشمم روشن....له‌شت ساق بێت,چاوم ڕۆشن

در سایـه شما, هستیم دیگه.............. له‌ سێبه‌ری ئێوه, هه‌ین ئیتر

قابل نداره, مبارک باشـه........................شایـه‌نی نیـه, پیرۆز بێت‌

جای احترام دارید, محترم...................جێی ڕێزتان هه‌یـه, به‌ڕێز‌

خیلی بهش افتخار مـیکنم...................فره شانازی پێ ئه‌كه‌م

کوچکتم, بزرگوار, ممنون.....................بچووكتم, گه‌وره, سپاس

‌ دستت درد نكنـه, زنده باشی...........ده‌ستت نـه‌ئێشێ, بژیت‌

ایشا..بدون مشكل تموم مـیشـه.........ایشا..بێ وه‌ی دوای دێت

بهش فکر نکن،هیچی نیست.........بیری لێ مـه‌كه‌وه،شتێك نیـه‌

دست از سرش بردار........................وازی لێ بێنـه‌

مطمئنا مـیتونی, سعیتو ....به‌ دڵنیـاییـه‌وه‌ ئه‌توانی, هەوڵی خۆت بدە

مـهم نیست، فراموشش کن.........گرینگ نیە، بیری لێ مەکەوە

تو انسان فهمـیده ای هستی.........تۆ مرۆڤێکی تێگەیشتووی

امـیدوارم , اشکال نداره..................... به‌ هیوام(هیوادارم) , قه‌ی ناكا

خیلی متاسفم , معذرت......................زۆر به‌داخم , ببوره‌

تقاضای بخشش دارم, منو ببخش......داوای لێبوردن ئه‌كه‌م, لێم ببوره‌

از تو التماس مـیکنم, ازت, تو رو خدا....له‌تۆ ئه‌پاڕێمـه‌وه, لێت, تخوا

جونمـی , چشممـی , نفسمـی...........گیـانمـی , چاومـی , هه‌ناسه‌مـی

خدا بـه همرات عزیزم...........................خوات له‌گه‌ڵ خوشـه‌ویستم

مواظب خودت باش...............................چاوت وه‌ خۆتۆ بێت

 

صفحه اصلی وبلاگ ( کلیک کنید)

http://kurdish2714.blogfa.com/